Interview met Pauline de Bok in het magazine bij de Maand van het Natuurboek, Atlas Contact, mei 2021 In De poel leeft u echt met de natuur in plaats van er alleen naar te kijken of haar te willen veranderen. Waar komt die houding vandaan? Die komt voort uit hoe ik tegen de mens aankijk, en tegen onze plaats in de natuur. Evolutionair gezien zijn we heel slim, maar we hebben er weinig oog voor dat we ook een diersoort zijn, dat we deel uitmaken van de natuur. Een individu leeft nog geen eeuw, we zijn kortzichtig en worden gedreven door eigenbelang. Als soort putten we de aarde uit, tasten haar tot in haar haarvaten aan. Inmiddels leven we in het antropoceen en dat is niet iets om trots op te zijn. Wat ons nekt, is onze hybris. We denken dat we het tij nog wel zullen keren door onze technologie te verbeteren, maar we weten nauwelijks hoe de natuur werkt. Kijk alleen al naar het coronavirus, dat drukt ons met de neus op de feiten: de natuur ontglipt ons altijd weer. Het lijkt in de aard van de mens te zitten om zichzelf slimmer en hoger dan andere dieren te achten. Hebt u hoop dat hier nog op tijd verandering in kan komen? Dat weet ik eerlijk gezegd niet. Onze neiging onszelf boven de dieren, boven de natuur te stellen is hardnekkig. We zien onszelf als de kroon van de schepping: alsof we met z’n allen samen eigenlijk alwetend zijn, alsof we in staat zijn eensgezind te handelen, op weg naar een doel in de verre toekomst. Het is ons niet gegeven de klimaatcrisis of de verschraling van ecosystemen te overzien, niemand weet wat onze ingrepen op de lange termijn betekenen. En toch zullen we handelen, de wereld om ons heen veranderen, zoals ál wat leeft dat doet. We zijn strevende wezens, maar we streven alle kanten op, uiteindelijk zijn het blinde processen. Dus past ons bescheidenheid. Vroeger was het links om je zorgen te maken over ‘het milieu’, nu is het bijna mainstream. Ik beschouw mijn onderzoek, mijn boek graag als deel van een grotere beweging van burgerwetenschap (civil science). Steeds meer mensen tellen soorten, geven hun natuurwaarnemingen door, ze bekommeren zich om de natuur dicht bij huis, of het nu om een bosje gaat, een sloot of een geveltuintje. Ze steken de handen uit de mouwen, staan met hun poten in de modder en genieten ervan. De natuur is duizelingwekkend in haar veelvoud, al doende krijg je een beter oog voor het wonder ervan, de magie. Dat is winst, want met verbetenheid gaan we de aarde zeker niet redden.  U jaagt ook. Hoe verhoudt zich dat tot uw behoedzame omgang met alles wat leeft in De poel? In de natuur gaat het om leven en dood, om eten en gegeten worden. Daar ben ik als mens onderdeel van. Als er in mijn biotoop veel dieren van één soort zijn, soms zelfs meer dan goed is voor andere soorten, dan maak ik er af en toe eentje buit om op te eten. Makkelijk vind ik het nog steeds niet om een dier te doden, soms worstel ik ermee, maar ik wil me er niet aan onttrekken. Het houdt me met beide voeten op de aarde en het helpt me om de natuur, ook de menselijke, beter te begrijpen. Het gekke is: vlees afkomstig uit de biologisch veeteelt geldt onder alleseters als diervriendelijk, maar de jacht vinden ze vaak verwerpelijk. Ze eten liever vlees dat ‘nergens’ vandaan komt. Is De poel een optimistisch of een pessimistisch boek? Dat wisselt nogal. Zoals gezegd ben ik over de toekomst van de aarde nogal somber. Desondanks ben ik het doemdenken voorbij. Ik richt me, ook in mijn werk, op onze plaats in de natuur. We zijn maar mensen, ik ben maar een mens, ik doe er niet toe, maar ik leef nu eenmaal en ik houd van het leven. Ik probeer er steeds verder in door te dringen, mee te bewegen met de natuur. Alles beweegt, alles gaat weer voorbij, daar komt geen einde aan. Mijn leidraad is: wees behoedzaam als je ingrijpt, wees gul met je aandacht. Tot slot, welke natuurboekenauteur leest u zelf graag? De dierenverhalen van Anton Koolhaas. Hij schrijft zo grappig en ontroerend over dieren, ze hebben bij hem altijd zowel menselijke als dierlijke trekjes. Door zijn taal voert hij je heel ver mee in wat het betekent om te leven. Een verrijking. Ik beveel hem van harte aan.